الأربعاء، 20 ديسمبر 2017

چەند چیرۆكێن كورت ژ مەغربێ‌

بویعلاوی عبد الرحمان (بویا رەحمان)
وەرگێران: عبدالرحمن بامەرنی

كوشتن:
ئەفسەر ڤەگەریا مالا خوە، سەرخوش، نیڤا شەڤێ‌، سەرۆكێ‌ خوە ل بەر دەرێ‌ بالەخانێ‌ دیت، وەك پێدڤی سلاڤ كرێ‌، بلەز ل دەرەجێن بالەخانێ‌ ب سەركەفت، دەرگەهـ ب كلیلێ‌ ڤەكر، چوو د شقا خوە یا بچووك ڤە، هەڤژینا خوە دیت یا سەرێ‌ خوە د شووت، دەستێ‌ خوە برە دەمانجا خوە، دو دل بوو، بەرەڤ لاندكا كورێ‌ خوە یێ‌ ل سەر پشتێ‌ درێژكری چوو، ل سەروچاڤێن وی نێری، د دلێ‌ خوە دا گوت: (ژ راستا ئەو وەكی سەرۆكی یە، چاڤ هەمان چاڤن، دفن دفنا وی یە، گوهـ هەر ئەو گوهن) ساڤای چاڤێن خوە ڤەكرن، بۆ كرە كەنی، د دلێ‌ خوە دا گوت: (یێ‌ بمن دكەتە كەنی، كورێ‌ زنایێ‌) عاقل د سەری نەما، دەمانجا خوە ئینا دەر، سێ‌ گوللە بەردانێ‌، ئێك ل سەری و ئێك ل سینگی و ئێك ل زكی، گوللە بەردانە سەروكێ‌ خوە یێ‌ بێخیرەت.

كورتە چیرۆك ـ موزیكا ژیانێ‌ ـ

نور نەدیم عومران
وه‌رگێران: عبدالرحمن بامەرنی

"دیارە رۆژەكا نەخوش یا بوراندی" دگەل خوە دا دگوت. بلەز رابوو خارنێ‌ بۆ بەرهەڤ بكەت، بەری ب جل و بەرگێن خوە یێن سەربازی، ژ خەو رابیتەڤە. 
"ئەڤ زەلامە زارۆكە، ئەز چەند د پەرێسم!"
د شەڤا بوری دا، نەشیا بنڤیت ژبەر ساریاتیا نڤینا وێ‌، د ژیانا خوە خرەكێ‌ دا هەست ب گەرماتیێ‌ نە كریە، سەرەرای گەرماتیا روندكێن وێ‌، ژ ترسا ژ دەستدانا وی.
دەما دگەل تیرۆژكێن ئەلندێ‌ هاتیە دەف، سەرێ‌ خوە دانا سەر سینگا وێ‌. چاڤێن وی كەفتنە سەر ئێك، پشتی باس ل بوراندنا رۆژا خوە كری دناڤ دوزەخێ‌ دا، دەما روی بروی گروپەكێ‌ تیروری بوین و چەند ژ هەڤالێن وی شەهید بوین.
ب دلوڤانی لێ‌ نێری، پشتی ب زوری پالكێش كریە سەر نڤینا وی، تلێن خوە كرنە دناڤ پرچا وی یا زیڤی دا، ئەوا حەژێدكەت:
ـ خوشتیڤیێ‌ من، رابە ڤە و جهێ‌ نڤستنا خوە راستڤەكە. تو یێ‌ خر خرێ‌ دكەی.
ـ چبوو خوشتڤیا من؟! من تو ماندی كری و نەشێی بنڤی، مانە...؟
ـ نەخێر خوشتڤیێ‌ من؟! ئەز ژبەر تە یا ئالوزم، دبیت تو یێ‌ ماندی بی. وەرە سەرێ‌ خوە ل سەر سینگا من دانە.
كێشا بنك خوە ڤە و بۆ دەست ب ستران گوتنێ‌ كر. بتنێ‌ چەند چركەك بوون و زڤری خر خرا خوە ڤە.
بناڤ چاڤێن وی ڤە ماچی كر، خر خرا وی دێ‌ بێژی ژ وەلاتێ‌ ئەغریق دهێت. ڤەگەریا روژێن ئاكنجییا زانكویێ‌. بیرا وێ‌ ل خرا خرا هەڤالەكێ‌ هات، شەڤەكا درێژ و ژبەر خەوێ‌ و ماندیبوونێ‌ دكرە گری.
ئەرێ‌، بوچی دوێ‌ شەڤا زانكویێ‌ دا، وێ‌ دڤیا ژ سەر هەمی عەردەكی برەڤیت، بەلێ‌ نوكە نەڤێت ژ نڤینا خوە دوور كەڤیت؟!
هەر ژ هەیڤێن ئێكێ‌ ژ هاوسەرگیریا خوە، بوویە مودمنا ڤێ‌ موزیكێ‌ و د شەڤێن ئەو بتنێ‌ دگەل خوە دا دمینیت، خەریبیێن وێ‌ دكەت. 
بەلكو ئەو خەریبیا هەر تشتەكێ‌ وی دكەت: بێدەنگیا وی، رێڤەچوونا وی، شێوازێ‌ وی دەما بلەز خورانێ‌ دخووت، تورەبوونا وی یا نەرم، حەژێكرنا وی یا بابینیی، هەمی تشتەك ژ وی بەشەكە ژ وێ‌، ئەو هەمییە.

الثلاثاء، 28 نوفمبر 2017

دراسة اشكال التراجيديا في رواية امرأة من ضباب للكاتب نزار أحمد بامرني

 عبدالرحمن بامرني
ترجمة: قيرين مصطفي عجو
التراجيديا بشكلٍ عام مفهومٌ يدلُّ على المأساة، بشكلٍ خاص هو شكلٌ من اشكال العمل الدرامي والأدبي في تاريخ القصة. تعدُّ الرواية التي بين يديّ نموذجاً لها، تظهر التراجيديا فيها بشكل واضحٍ من خلال عرض مآسي و آلام الشعب الكوردي. إعتمد الكاتب في سرد روايته على خياله المبدع في تصوير ونسج أحداثها الواقعية باسلوبٍ ادبيٍ متقن. معتمداً على قول الكاتب الامريكي (اوستافيو باز ) بأنّ "كاتب الرواية يقوم بتصحيح مسار العالم". وهنا يطرق الكاتب في روايته المتعددة الاتجاهات عدة أبواب و من خلال هذه الأبواب يعرض آلام و معاناة الشعب الكوردي و يسردها بسياقٍ أدبيٍ متمكنٍ لكي يضعها بين يديّ القارئ كإحدى الروايات الكوردية المكتوبة باللغة العربية والتي تعبر عن تراجيديات العصر.                                                           


لغة الرواية
      اختار الكاتب في كتابة روايته (امرأة من ضباب) اللغة العربية. و السؤال هنا لماذا اختار الكاتب كتابة روايته باللغة العربية و ليس اللغة الكوردية رغم كونه متمكن بلغته الأم ؟  برأي إنّ الكاتب عندما اختار هذه اللغة أراد أن يُوصل رسالتين الى العالم العربي. الرسالة الأولى هي إيصال فكرة جميع الكوارث والأحداث الماساوية التي ألمّت بالشعب الكوردي من قبل الدول العربية والاسلامية والتي اتخذت ازائها الدول العربية والاسلامية لغة الصمت والتعتيم الاعلامي ودون إتخاذهم مواقف دينية أو انسانية تجاه خروقاتهم واعتداءاتهم تلك. و بذلك أصبحوا جزءً من مجالس الدول المتهمين بمساعدة مواقف قادة العرب والمنحازين للدكتاتورية. النقطة الثانية كتابة الرواية باللغة العربية دليل على معرفة الكاتب وإلمامه بصياغة هذة اللغة. فعندما تُكتب الرواية باللغة العربية برأي الكاتب تلقى إقبالاَ ورواجاَ أكثر، لأنها تمتلك عنصر المفاجئة واللغز لدى العرب أكثر مما قد تجدها لدى الجانب الكوردي الذي عاش تلك المأسات وعاصرها وفهمها واطلع على تفاصيلها.

السبت، 25 نوفمبر 2017

الدولة ورغبات المواطن

هفال زاخويي  

أثبتت التجارب السياسية وتجارب ادارة الدول في الشرق الأوسط صعوبة انبثاق دولة مواطنة حقيقية قائمة على أساس العدل والمساواة وذلك بسبب عوامل عدة منها العامل الإيديولوجي (القومية، الدين، المذهب)، إذ أنَّ الدول القائمة في الشرق الأوسط عبارة عن مجتمعات مركبة معقدة تفتقر الى ثقافة الإندماج والعيش المشترك والسلم المدني، وذلك عائد الى الأرث التاريخي للمكونات الاجتماعية التي تحتويها هذه الدول، فأغلب هذه الشعوب ما زالت تعيش في قوقعة التاريخ، كما أنَّ النخب السياسية التي تمثل هذه المكونات تغذي الظاهرة التاريخية ( قومية كانت أو دينية) لدى جماهيرها وتدفعها باتجاه عدم مغادرة التاريخ، وهذا ما يوُلِّد خلافات عميقة وتصدعات خطيرة بين مكونات الدولة الواحدة، تلك المكونات التي يحركها قادةٌ محركون يمتلكون القدرة على التأثير في سايكولوجيتها التي تدفعها باتجاه رفض الآخر بل والغائه الى درجة تؤدي إلى نشوب صراعات خطيرة قد تكون مكبوتة ومخفية تحت الرماد لكنها تنفجر في لحظة ما، وهذا الأمر بحد ذاته يدل على اعتناق النخب السياسية للبراغماتية بأعلى درجاتها بحيث أنها ترى نجاح العمل – ولو على المدى القصير- المعيار الوحيد للحقيقة، في حين أنَّ معيار الحقيقة هو أبعد ما يكون عن أفكار وأداء هذه النخب التي فشلت في بناء دولة المواطنة التي هي في الأصل (دولة المؤسسات)

الاثنين، 20 نوفمبر 2017

روماننڤیس حەسەن ئیبراهیم بو صباح كوردستان:


دەما بەحسێ رۆمانێ دهاتەكرن، من هەست بكێماسیێ دكر ژبەر مە وەك دەڤەرا بادینان چو رۆمانێن هەژی نەبوون

دیدار: عبدالرحمن بامەرنی

ژمێژە هاتیە گوتن كو رۆمان خودیكا گەلانە و ئێك ژ رۆماننڤیسێن بەرنیاسێن باژێرێ‌ دهوكێ‌ و خودانێ‌  11 رۆمانێن چاپكری و 5 كومەلە چیرۆكان، د دیدارەكا تایبەت دا بۆ (صباح كوردستان)، بەحسێ‌ هندەك ژ سەربورا خوە یا نڤیسینا رۆمانێ‌ دكەت و بو ئێكەم جار بەحسا ناڤرۆكا دوو رۆمانێن خوە یێن نە چاپكری دكەت.


ـ هەر چەندە تە ب نڤیسینا كورتە چیروكێ‌ یا دەست پێكری، بەلێ‌ دناڤ خواندەڤای دا تو وەك رۆمان نڤیس دهێیە ناسكرن، ئەو چ پالدەر بوون تو بەرەڤ نڤیسینا رومانێ‌ ڤە بری؟
 + راستە من ب نڤێسینا كورتە چیرۆكێ دەست ب نڤێسینێ كریە و هێشتا یێ بەردوامم و دێ بەردەوام بم، ژبەركو چیرۆكا كورت یا هونەری یا بوویە بەشەك ژ ژیانا من، رۆمان ژی چیرۆكەكە یان چەند چیرۆكن، هندەك بابەت نڤیسەری نەچار دكن و ژ سنورێن كورتە چیرۆكێ دەربازی جیهانا رۆمانێ دكن. دەما بەحسێ رۆمانێ دهاتەكرن، من هەست بكێماسیێ دكر ژبەر مە وەك دەڤەرا بادینان چو رۆمانێن هەژی نەبوون، وەك  پشتەڤانیەك ژ بوو رۆمانا دەرڤەرێ من هەموو هەولێن خوە ئێخستنە كاری و دەست بنڤیسینا رۆمانێ كر، ئەز نابێژم من رۆمانا دەڤەرێ پێشئێخست، لێ هیڤیدارم ب وان رۆمانێن خوە من شیابت  خزمەتا رۆمانا دەڤەرێ كربت.

سالوخەتێن دەولەتا مەدەنی

عەلی مەرزوك ئەلجەنابی
و، عبدالرحمن بامه‌رنى

ڤەكولینێن پشت بەستنێ‌ ل سەر شەنگستێن موكومێن بوارێ‌ زانستێ‌ سیاسی دكەن، د رێكەفتینە كو باشترین دەولەت ل سەر ئاستێ‌ پێشخستنا سیاسی و ئابوری، ئەوە یا رێكا دیموكراسیەتێ‌ و مەدەنیەتێ‌ دگریتە بەر. مرۆڤێ‌ ئایندەی پێدڤی شیانێن جوداترە ژ ئەڤا باب و باپیرێن وی د ژیانێ‌ دا پێدڤی پێ هەی. دگەل پێشكەفتنا تەكنەلوژیایێ‌ و ئامرازێن گەهاندنێ‌ و ئەنترنێتێ‌، نوكە هندەك شیان یێن هەین دڤێت مرۆڤ فێر ببیتێ‌، دا بشێت خوە دگەل پێشكەفتنێ‌ و هەڤركیێ‌ بگونجینیت، ژ وان ژی (سەربەخویا هزركرنێ‌، خەیال و بوچوونان، هزرا رەخنەیی بۆ گەهشتن ب پێشكەفتنێ‌، هزركرنا داهێنەر، بەشداریكرن د روودانێن گوهورینێ‌ دا، دروستكرنا بریارێ‌ و بەرچاڤگرتنا مەترسییان، زانینا بەردەوام، كاركرن و گەهاندن د چوارچوڤێ‌ تیمێ‌ دا، برێڤەبرنا پێزانینان و... هتد). ئەڤ هەمی شیانێن هەنێ‌ ژی دەرناچن و مفا ژێناهێتە وەرگرتن، ئەگەر دبن سیبەرا كەشێ‌ ئازادیێ‌ و دیموكراسیەتێ‌ و رێزگرتنا مرۆڤان دا نەبن، كو پەیرەوكرنا دیموكراسیەتا مەدەنی، بەروڤاژی دبیتە سەر گەلەك سازیان و پەیرەوێن كومەلایەتی و ژوان ژی بۆ نمونە، پێرابونێن زانستی، د چوارچوڤێ‌ سازیێن پەروەردەی و زانینێ‌ دا.

ئاین و ژن و سینەما

نەوال سەعداوی
و، عبدالرحمن بامه‌رنى
ئێكەم جار بوو د زارۆكینیێ‌ دا ئەز چوویمە سینەمێ‌، دا فلمێ‌ (بژیت ئەڤینی) ببینم. دگەل من ژی دا، هەر ئێك ژ بابێ‌ من و دەیكا من و برایێ‌ من یێ‌ مەزن بوو، كو وی حەز ژ موزیكێ‌ و سینەمێ‌ دكر و ژ وانا ئاینی د رەڤی، دا ئامیرێ‌ (عودێ‌) بژەنیت و دگەل هەڤالا خوە (صوفیێ‌) سترانان بێژیت. دەیكا من ژی حەز ژ (لەلیلا موراد) دكر و بابێ‌ من دگوتێ‌، تو ب جوانیا خوە و دەنگێ‌ خوە وەكی وێی، دەیكا من خەون د دیتن، كو ببیتە هونەرمەندەك و ل سەر شاشێ‌ لڤینێن جادوگەری ئەنجامبدەت و ب مەلاینان حەژێكەر هەبن و نە كویلەیا زەلامەكی بتنێ‌ بیت، بێی ب بینیت و د دەرزا و پرتێن شیشەی را دیتبیت و شوی پێكربیت.
من حەز ژ ماموستایێ‌ ئاینی نە دكر، ژبەركو وی برایێ‌ من د دیت، ژ من زیرەكترە. سەرەرای وی خوە د سەر دیواران را دهاڤێت و ژ قوتابخانێ‌ درەڤی و دچوو موزیكێ‌ و حەژێكرنێ‌. ئەز ژی دبوومە زیندانا باشیێ‌ و مێزا داری و بتنێ‌ دگەل خەونێن هشیاریێ‌ و من عود د ژوورا خوە ڤە دژەنی، هەر وەك ئەز خرابیەكێ‌ بنهێنی دكەم! سەما ژی خەونا ژیانا من یا نە بەرئاقل بوو. پسیارا د تەمەنێ‌ من خرەكێ‌ دا و تا نوكە لدەف من: بوچی زارۆك زێدەتر حەز ژ موزیكێ‌ و سەمایێ‌ دكەن، ژ ماموستا و وانێن ئاینی؟
سەرەرای هەولێن نویكرنا هزرا ئاینی یا بەردەوام تا ئەڤرو ژی، بەلێ‌ هزرا ئاینی هەر هشك دمینیت، وەك چەرخێ بەرین و ما جوداهیەك لدەف پترینا فەقیهێن نوی دا هەیە، دگەل وان یێن بەری وان و باوەریا وان ب مافێ‌ زەلامی، كو هەڤژینا خوە ب سەردەڤ و بێ‌ دیدەڤان، تەلاق بدەت؟

هاوسەرگیرییا ئەلەكترونی


فاتیمە ئەلصەریدی
و، عبدالرحمن بامةرنى
د سەردەمانەكێ‌ نەیێ‌ دویردا، خاستن و خازگینیا رولەكێ‌ كاریگەر د دگێرا دگەهاندنا دوو هاوسەران دا. بەلێ‌ نوكە بارودوخ هاتیە گوهورین و خاستن و خازگینی وەك هەر كارەكێ‌ دیێ‌ بازرگانی یان پرۆژەك لدویڤ قازانجێ‌ دگەریت، دێ‌ كوژمەكێ‌ مەزنێ‌ پارەی بەرامبەری ڤێ‌ چەندێ‌ وەرگریت. یا راستی بیت، هەر كارەكێ‌ بازرگانی بیت ل سەر دوو رێكاران دهێتەكرن، ئەو ژی، پێدڤی و حەزكرنا خەلكی بۆ ڤی كاری. د بارودوخێ‌ خازگینیان دا، پێدڤیاتیا ژنان ب هەڤژینەكێ‌ بدەرفەت دهێتە زانین (ئیستیغلالكرن)، دیسان حەزكرنا زەلامی خاستنا ژنەكا دەوروبەرێن خوە ب جوانیا خوە و لەشێ‌ خوە یێ‌ لێكدای و رێك و پێك وەك نمایشكەرێن جل و بەرگان سەرسورمان بكەت بدەرفەت دهاتە زانین. دڤێ‌ گوتارێ‌ ژی دا، ئەز دێ‌ ل سەر ژنان راوەستم.
 بەلێ‌، ئەڤ ژن و زەلامێن هەنێ‌ بدەرفەت هاتینە زانین (ئیستیغلال). بەلێ‌ دا ل ئەگەرێ‌ دروست و لدیڤ پێدڤی و حەزكرنا وان بگەرین؟! ئەو چ ئەگەرن ئەو نەچاركرین بەرەڤ هاوسەرگیریا ئەلەكترونی یان خوازگینیێن نە راست ڤە بچن.
ئەگەر مە هزر دڤێ‌ چەندێ‌ دا كر، دێ‌ بینین باوەریەكا نە گوهور دمێشكێ‌ ژنێن كومەلگەهی دا هەیە، كو هاوسەرگیری گرنگترین تشتە دژیانێ‌ دا، نەخێر، بەلكو دویرتر ژڤێ‌ چەندێ‌ چوینە و لهندەك دەولەتێن عەرەبی و یێن دەوروبەر وەسا دهێتە دیتن، كو هاوسەرگیری ژیان بخوەیە. دێ‌ هزركەی كو ئەو ژن د مری بوینە و هاوسەرگیری هاتیە، جارەكا دی ژیانێ‌ بوان ب بەخشیت. ژن دڤی دەربارەی دا د شاش نینن، ژبەركو ئەو هوسان هزر دكەن، هەر ژ زارۆكینیێ‌ ل سەر ڤان گوتنان هاتینە پەروەردە و مەزنكرن، هاوسەرگیری وان دپارێزیت و ئارامیە بۆ وان و ئەڤە راستیە و سنەتا ژیانێ‌ یە و شەریعەت ژی ڤێ‌ چەندێ‌ دوپات دكەت.

سەنتەرێ‌ ناز دهوك د راپورتەكا رۆژناما (صباح كوردستان) دا

راپورت: عبدالرحمن بامەرنی
دەما مە زارۆكێن خوە برینە ژ دەرڤەی وەلاتی بۆ چارەسەریێ‌، گوتنە مە، زارۆكێن وە حالەتێ‌ تێكچوونێ‌ لدەف هەیە و  پێدڤیا ڤان ب سەنتەرەكێ‌ چاڤدێریكرنێ‌ و راهێنانێ‌ هەیە. ئەڤە گوتنێن ئێك ژ دامەزرێنەرێن  سەنتەرێ‌ ناز دهوك یێ‌ (هەرەوەزی) بۆ مەشق و راهێنانا زارۆكێن ئوتیزمێ‌ بوون، دا ژ نێزیك بزانین، ئەڤ سەنتەرە چاوان پێشوازیا زاروكێن تێكچویی ب ئوتیزمێ‌ دكەت. 

لدوور پرسا مە، ئایا چ سال ئەڤ سەنتەرە هاتیە دامەزراندن و وە چاوان بیر ل ڤەكرنا سەنتەرەكێ‌ ژڤی رەنگی كر، خالد جەمال وەك ئێك ژ دامەزرێنەرێن ڤی سەنتەری و كارگێرێ‌ ئیداری ل سەنتەری گوت: من بخوە دوو زارۆك هەنە و حالەتێ‌ ئوتیزمێ‌ لدەف هەردوویان هەیە. ئەز باوەرم گەلەك دەیبابێن دی ژی وەك من زارۆكێن ژڤی رەنگی یێن هەین و رەنگە هندەكان زانی بیت، كو زارۆكێن وان ئوتیزم لدەف هەیە و گەلەكێن دی نەزانینە و بەردەوام ل چارەسەریێ‌ دگەرن. هزرا ڤەكرنا سەنتەری ژی هەر ژڤێ‌ چەندێ‌ هاتیە و ئەم چەند بابەك كو مە هەمیان زاروكێن ژڤی حالەتی هەین، مە بیر ل وێ‌ چەندێ‌ كر ئەم هزرێ‌ د ڤەكرنا سەنتەرەكی دا بكەین، بۆ چارەسەركرنا زارۆكێن خوە و گەلەك زارۆكێن دی یێن وەك یێن مە. ژبەركو ئەم دڤێ‌ ئەزمونێ‌ دا دەرباز بووینە و هەم بۆ دەیبابان چەند نەخوشی و بۆ زارۆكێن وان ئەگەر نەهێنە چارەسەركرن و خوشبەختانە، ئەم شیاین ل 2/4/2012ێ‌ ڤی سەنتەرێ‌ دامەزرینین و گەلەك زارۆك شیاینە ژ دەف مە دەربچن و بارودوخێ‌ وان گەلەك باشتر بوویە.

الثلاثاء، 10 أكتوبر 2017

هەلكفت و سەرسال و جهێن گەشت و گوزاری


عبدالرحمن بامه‌رنى 



تشتێ‌ بەری چەند رۆژان سەرنجا من راكێشای و ئەز پالدایمە نڤیسینا ڤی گوتارێ‌، روژا دویێ‌ یا جەژنا رەمەزانێ‌ بوو، خێزانێ‌ ژمن داخازكر ئەم دەركەڤینە گەشتەكێ‌، یا راستی ژی بیت هەیڤا رەمەزانێ‌ و گەرما هاڤینێ‌ و كارەبا نەخوش و رۆژیگرتن و تا نیڤرو نڤستن دخانی ڤە، ئەم هەمی پێدڤی (رێفرێشەكێ‌) كربووین، دا ژیانا خوە وەك بەری هەیڤا رەمەزانێ‌ ئاسایی بكەینە ڤە، ئەز ب داخازا وان رازی بووم و ئەڤە ژی ئەو تشت بوو یێ‌ من ژی ژێ‌ حەزدكر. مە بەرهەڤیێن خوە كرن، مە بەری نیڤرو دا رێ‌ و ئێكەم ویستگەهـ ئەم ژ دهوكێ‌ بەرەڤ زاخو برێكەفتین و مە بۆ خوە دانا، ئەم خوارنا نیڤرو ل خارنگەهەكێ‌ ل زاخو بخوین و بەرەڤ رێكا باتیفا و دوكەرێ‌ و ژ وێرێ‌ بۆ بامەرنێ‌ و رێكا ئینشكێ‌ بۆ قەدشێ‌ و بەرەڤ سیلاڤێ‌ و ئەم ب سەر ئامێدیێ‌ كەفتین و مە چەرخەك ل واران ژی دا و د ڤەگەریانێ‌ دا، ئەم هاتینە سەرسنكێ‌ و د رێكا دچیت بۆ سەرێ‌ گارەی مە چەپ دا و چیا و چیا دناڤ گەلی و گر و نهالێن چیایێ‌ گارەی را، ئەم ل ئاشەوا دەركەتین و بۆ رێكا سیارەتیكا و گەلیێ‌ زاویتە ئەم ڤەگەریاینە مالا خوە ل دهوكێ‌.

الأحد، 16 يوليو 2017

روژناما صباح كوردستان ژماره‌ 13 ده‌ركه‌ت

هين دشێن ل سه‌ر ڤێ لينكى بخوينن






راگەهاندنا ئەلەكترونی و مەدەنیبوون


عبدالرحمن بامه‌رنى



ئەز دڤێ‌ نڤیسینا خوە یا كۆرت دا، هند ل سەر رولێ‌ رێنیشاندەر و بسپورەكێ‌ دەروونی یان سیاسیەكێ‌ رۆژەڤێ‌ شروڤە بكەت نا راوەستم، هندی دێ‌ ل سەر دیتنێن خوە وەك رۆژنامەنڤیسەك و راوەستم و گرنگیا راگەهاندنا ئەلەكترونی د مەدەنیكرنا جڤاكی دا. پێنەڤێت بابەتێ‌ ژ هەمیێ‌ كێمتر دان و ستاندن ل سەر دهێتە كرن، بابەتێ مەدەنیبوونێ‌ یە، ئەڤە ددەمەكیدا ئەم ژ هەمی تشتەكی دی زێدەتر پێدڤی ئازراندنا بابەتێن ژ ڤی جوری نە، ئەگەر مێشكی بەراورد بكەین، دگەل پێشڤەچوونێن دی، وەك بلندبوونا ئاڤاهیان، بەرفرەهبوونا باژێران، هەبوونا سەدان جورێن ترومبێلین نوی، تەكنەلوژیا نوی و پێشكەفتی د هەمی بوارەكیدا، لێ‌ مێشك وەك خوە و چ گوهورین ب سەر دا نەهاتینە و هەمان عەقلیەتا سالێن هەشتیان و نوتان، هەمان عەقلیەتا باب سالاری، هەمان عەقلیەتا پەنابرن بۆ دەستهەلاتا عەشایری و هەمان عەقلیەتا مێشكەكێ‌ داخستی یێ‌ تەقەبوللا هیچ تشتەكێ‌ نوی نەكەت و هەولێن خوە گوهورینێ‌ ژی نەدەت. د عەقلیەتێن هوسان ژی دا، نە كومەلگەهـ دهێتە گوهورین و پێشكەفتنێ‌ بخوە ڤە دبینیت، نە زانینگەهـ دشێت زانستی بەرەڤ پێش ببەت و نە یاسا ژی دشێت رولێ‌ خوە یێ‌ دروست بگێریت و یاسا بۆ هەمی كەسان وەك ئێك نابیت. چارە چی یە؟ رەنگە بەرسڤا پسیارەكا بڤی رەنگی هند گرنگ نەبیت، ژبەركۆ ئەم ل بەرامبەری پسیارەكا دی یا كونكریتی نە، مەدەنیبوون ژ بو مە بوچی یە، ما ئەم وەلاتێن ئەوروپی نە!. 

جارێ‌ ئەم بتنێ‌ تورێن كومەلایەتی وەك میناك وەربگرین، خواندنەكێ‌ بدەینە پوستێن گشتی، زێدەتر هزر و بیر و بووچونێن خەلكی بەرەڤ چنە، ئەوی چ پروژە بۆ ئایندێ‌ خوە هەنە و چ تشتێ‌ نوی بۆ پێشخستنا كومەلگەهی ڤێ هەنە، ئەو چەند مروڤبوونێ‌ دپارێزیت و مروڤبوونێ‌ د دیدا وی دا چ رامانا خوە هەیە، ئەڤە لایەنەك و ئەگەر بەرێخوەبدەینە پتریا گوند و كومەلگەهێن دویری باژێری، دێ‌ بینین كو هێشتا ئەو فاكتەر بۆ بەرهەڤنەبووینە كو رێیێن پێشكەفتنێ‌ بۆ پەیدا ببن و ئەڤ پێشكەفتن و تەكنەلوژیا دگەهیتە وان ژی دێ‌ ب سەقەتی یان كێماسی گەهیتە وان و شوونا ئەو وێ‌ تەكنەلوژیایێ‌ ب رەنگەكێ‌ دروست و مفادار بینە دخزمەتا خوە دا، دێ‌ بینین یان نە دروست یان ژی كەتنە دبن شیرەتێن كەسانێن بەرژەوەندخواز و مێشك داخستی دا و شوونا ئەو تەكنەلوژیا بو وان ببیتە چاڤ و زمان و گوهـ، دێ‌ بینین بو وان بویە ژێدەرێ‌ گەلەك خەمان و ب وێرەكی نەشێن مامەلەكا دروست و بمفا ژێ‌ وەربگرن، دێ‌ گەلەك بهشیاری سەرەدەریێ‌ دگەل دا كەن، ئەڤ سەرەدەریا هەنێ‌ ژی دێ‌ بۆ بخرابی ڤەگەریت و دێ‌ برێكێن قەدەغە هێتە بكارئینان و هەر تشتێ‌ درێیا خوە یا دروست را نەگەهشت، دێ‌ شاكارێن خراب ژێ‌ دەركەڤن.

مالپه‌رێ روژنامێ ل ژێر كاركرنێ يه‌